تاریخ مندی؛ مفهوم پوشیده و مبهم

[کتاب مقدس، کلید طبیعت نیست‏بلکه جزئی از آن است; بنابراین می‏باید آن را طبق همان قواعدی که برای شناخت هر امر تجربی صادق است، پژوهش کرد. اسپینوزا] (1) اشاره مترجم «نصر حامد ابوزید، متفکر پرآوازه مصری می‏کوشد تا از رهگذر قرائت ژرف میراث ادبی‏کلامی، عناصر سازنده عقل اسلامی را بررسی کند. او معتقد است که اگر بتوان تمدن یونان را «خرد بنیاد» دانست، بنابراین می‏توان تمدن عربی‏اسلامی را نیز «متن‏بنیاد» انگاشت، از این رو کشف معنای متن [ نص] و بررسی سازوکارهای آن به دغدغه اصلی ابوزید بدل می‏شود. قرائتهای انتقادی ابوزید جملگی پای در سنت عمیق کلامی‏تفسیری دارد و متاثر از رویکرد نقد ادبی‏کلامی در پژوهشهای قرآنی است که چند دهه پیش از این، از سوی شیخ امین الخولی (1966-1895) پی افکنده شد و بعدها با تلاش شاگردانی چون محمد احمد خلف‏الله در کتاب «الفن القصصی فی القرآن الکریم‏» و شکری محمد عیاد در «من وصف القرآن الکریم، یوم‏الدین و یوم الحساب‏»، رو به گسترش نهاد.